اگر به تازگی مدیر شرکت شده اید و یا به هر علتی قصد خرید سرور دارید حتما از خود خواهید پرسید ویندوز سرور چیست و چه تفاوتی با ویندوز معمولی دارد؟ در ابتدا باید بدانید ویندوز نوعی سیستم عامل است و سیستم عامل به برنامه ای گفته می شود که بر روی دستگاه های هوشمندی همچون کامپیوتر رو میزی ، لپ تاپ ، موبایل و Server نصب می شود ، چنین برنامه ای توسط یک رابط گرافیکی تمامی دستورات داده شده کاربر را به او نشان می دهد و بدین طریق فرد می تواند خیلی راحت با دستگاه هوشمند کار کند.
رایانه های شخصی معمولا از سه نوع رابط کاربری مک ، لینوکس و ویندوز بهره می برند در بین اینها Windows نرم افزار غالب بوده و روی اکثر کامپیوترها مورد استفاده قرار می گیرد. کمپانی مایکروسافت ابتدا این نرم افزار را نوامبر سال 1983 معرفی نمود سپس جهت بهبود عملکرد محیط های کاری نسخه سرور آن هم روانه بازار کرد.
Windows Server چیست؟
ویندوز سرور نوعی سیستم عامل بوده که مایکروسافت مخصوص Server و محیط های شبکه طراحی کرده است. نسخه های موجود امکانات ویژه ای برای مدیریت وب سایت ها ، خدمات ابری ، پشتیبانی برنامه های کاربردی در اختیار افراد قرار می دهد. هر Windows Server یک نسخه ویندوز معمولی مرتبط با پایه کد مشترک نیز دارد.
تفاوت های ویندوز سرور با ویندوز معمولی
برای بسیاری از کاربران، تفاوت بین ویندوز سرور و نسخههای معمولی ویندوز در ابتدا چندان واضح نیست. در ظاهر، این دو سیستم عامل شباهتهای زیادی دارند و حتی محیط کاربری آنها تا حدی یکسان به نظر میرسد؛ اما در باطن، هدف، قابلیتها و کاربردهای آنها کاملاً متفاوت است. ویندوز سرور برای مدیریت شبکه، ارائه خدمات به سایر سیستمها و اجرای وظایف سطح بالا در محیطهای سازمانی طراحی شده، در حالی که نسخههای معمولی ویندوز بیشتر برای استفادههای شخصی و روزمره مناسب هستند. در ادامه تفاوتهای ویندوز سرور با ویندوز معمولی را توضیح دادیم.
نرم افزارهای مدیریت سازمانی
اولین تفاوت ویندوز و ویندوز سرور ، قابلیت اجرای نرم افزارهای مدیریت سازمانی روی Windows Server است. برنامه های مورد نظر عبارتند از:
- Active Directory ( جهت کنترل کردن دامنه )
- DHP ( امکان دسترسی به آدرس های IP را برای همه دستگاه های داخل شبکه فراهم می کند.)
- File and Storage ( می توانید داده های مهم شرکت را داخل یک مکان مرکزی نگه دارید.)
- Print Services ( کمک می کند همه کامپیوترها به یک سرور چاپ وصل شوند. )
- Windows Update Service ( بدین طریق امکان کنترل اجرای آپدیت های مختلف و پیکربندی آنها برای مدیر شرکت فراهم می شود. )
محدودیت های سخت افزاری
دومین تفاوت ویندوز سرور با ویندوز معمولی ، محدودیت های سخت افزاری است. همانطور که می دانید نسخه 64 بیتی ویندوز 10 معمولی امکان نصب رم تا 2 ترابایت به شما می دهد ؛ اما اکثر کاربران بیش از 32 گیگابایت رم برای کارهای خود نیاز ندارند. با این حال ویندوز سرور می تواند میزان 24 ترابایت رم نیز پشتیبانی کند یعنی این سیستم عامل اجازه می دهد تا 64 سوکت CPU روی آن استفاده کنید.
Server باید دسترسی های مختلفی برای صدها کاربر داخل شرکت فراهم نماید بنابراین اغلب آنها بسیار قدرتمند طراحی می شوند. مثلا سروری که ده ها ماشین مجازی اجرا می کند به مقدار زیادی RAM نیاز دارد تا بتواند هم زمان همه موارد را خیلی خوب انجام دهد.
عدم وجود ویژگی های اضافی
Windows سرور، ویژگی های قدرتمندی همچون Command Prompt یا سایر ابزارهای مدیریتی حفظ کرده و اکثرگزینه های ویندوز معمولی را حذف می کند ؛ مثلا در نسخه های2016 و 2019 ویندوز سرور،فروشگاه های مایکروسافت و کورتانا وجود ندارند. همچنین نسخه های مختلف این سیستم عامل به کاربر اجازه نمی دهند با حساب مایکروسافت خود وارد سامانه شوند زیرا آنها برای استفاده سازمانی طراحی شده اند و به ابزارهای مصرف کننده نیازی ندارند.
عدم نیاز به رابط گرافیکی
یکی دیگر از تفاوت های ویندوز سرور با ویندوز معمولی این است که برای کار با نسخه معمولی نیاز به رابط گرافیکی (GUI) دارید و توسط آن می توانید داخل سیستم گشت و گذار کنید ؛ اما ویندوز سرور بدون چنین گزینه ای نیز قابل استفاده خواهد بود کافیست خط فرمان Windows PowerShell را روی آن اجرا کنید. البته گزینه هایی مانند رابط گرافیکی RSTA و Windows Admin Center هم جهت استفاده راحت تر کاربر وجود دارند.
قیمت
Windows سرور دارای نسخه های Datacenter ، Standard و Essential بوده که بسته به نیاز هر شرکت طراحی شده اند. اما همه ورژن های موجود از لحاظ قیمت با ویندوز معمولی تفاوت چشم گیری دارند. بنابراین پیشنهاد می کنیم اگر قصد راه اندازی ویندوز سرور دارید حتما ابتدا با نمایندگی مورد نظر درباره هزینه خرید و راه اندازی آن صحبت کنید.
محدودیت اتصال
فرق دیگر بین ویندوز سرور و ویندوز معمولی ، محدودیت اتصال است. در ورژن خانگی مثلا Windows10 امکان اتصال 20 دستگاه وجود دارد ، این تعداد برای کسب و کارهای کوچک مناسب خواهد بود اما قطعا شرکت های بزرگتر به نسخه تجاری یا همان Windows Server نیاز خواهند داشت.
قابلیت ها و ویژگی های ویندوز سرور
ویندوز سرور یک سیستمعامل حرفهای برای مدیریت شبکهها و ارائه خدمات سرور در سازمانها و شرکتهاست. این سیستمعامل با قابلیتهای متنوعی طراحی شده تا نیازهای فنی و امنیتی کاربران در محیطهای کاری را به بهترین شکل برطرف کند.
مدیریت شبکه
ویندوز سرور ابزارهای پیشرفتهای برای مدیریت شبکه در اختیار کاربران قرار میدهد. یکی از مهمترین این ابزارها، Active Directory است که به مدیران شبکه امکان میدهد حسابهای کاربری، گروهها، منابع و سیاستهای امنیتی را به صورت متمرکز مدیریت کنند. همچنین سرویسهای DHCP برای تخصیص خودکار آدرس IP و DNS برای ترجمه نام دامنه به آدرس IP نیز از قابلیتهای مهم مدیریت شبکه در این سیستمعامل هستند.
خدمات مجازیسازی (Hyper-V)
یکی از ویژگیهای برجسته ویندوز سرور، پشتیبانی از مجازیسازی از طریق Hyper-V است. این قابلیت امکان ساخت و مدیریت ماشینهای مجازی را فراهم میکند. استفاده از ماشینهای مجازی در سازمانها موجب صرفهجویی در هزینههای سختافزاری و بهینهسازی مصرف منابع میشود.
میزبانی وب (IIS)
ویندوز سرور دارای نسخههای پیشرفتهای از IIS (Internet Information Services) است که به کاربران امکان میدهد وبسایتها، اپلیکیشنهای تحت وب و سرویسهای آنلاین را به راحتی میزبانی کنند. IIS از زبانهای مختلفی مانند ASP.NET، PHP و Node.js پشتیبانی میکند و برای میزبانی حرفهای انتخاب مناسبی است.
پشتیبانی از برنامههای سازمانی
این سیستمعامل به خوبی با برنامههای کاربردی سازمانی مانند SQL Server برای مدیریت پایگاه داده، SharePoint برای همکاری و اشتراکگذاری محتوا، و .NET Framework برای توسعه اپلیکیشنهای سفارشی سازگار است. به همین دلیل، ویندوز سرور بستر مناسبی برای اجرای نرمافزارهای تخصصی در سازمانهاست.
امنیت پیشرفته
ویندوز سرور قابلیتهای امنیتی متعددی را ارائه میدهد. این ویژگیها شامل احراز هویت پیشرفته کاربران، فایروال داخلی، رمزنگاری اطلاعات با BitLocker، و قابلیتهای نظارتی برای ردیابی رویدادهای امنیتی است. همچنین ابزارهایی مانند Credential Guard برای محافظت از اطلاعات حساس کاربران تعبیه شدهاند.
مدیریت از راه دور
ویندوز سرور امکاناتی برای کنترل و مدیریت سیستم از راه دور فراهم میکند. ابزارهایی مانند PowerShell Remoting، Remote Desktop Services و Server Manager به مدیران کمک میکنند تا سرورها را بدون نیاز به حضور فیزیکی، به صورت کامل پیکربندی و کنترل کنند.
قابلیتهای ذخیرهسازی و پشتیبانگیری
برای مدیریت دادهها، ویندوز سرور ابزارهایی مانند Storage Spaces برای ایجاد ساختارهای ذخیرهسازی قابل اطمینان، Virtual Disks برای استفاده از درایوهای مجازی، و قابلیتهای Backup & Restore برای حفظ اطلاعات در صورت بروز خرابی ارائه میدهد. این ویژگیها باعث اطمینان از ایمنی دادهها و کاهش ریسک از دست رفتن اطلاعات میشوند.
نسخه های متفاوت و انواع ویندوز سرور
سیستمعامل ویندوز سرور در طول سالها در نسخههای متعددی عرضه شده که هر یک برای پاسخ گویی به نیازهای خاص شرکت ها، مراکز داده و محیطهای سازمانی طراحی شده اند. این نسخهها بسته به سال انتشار و فناوری های ارائه شده در آن ها، ویژگی های متنوعی دارند. در ادامه، رایج ترین نسخه های ویندوز سرور را معرفی و بررسی کردهایم:
Windows Server 2022
جدیدترین نسخه ویندوز سرور است که در سال 2021 منتشر شده و تمرکز زیادی بر امنیت، عملکرد و یکپارچگی با فضای ابری دارد. از ویژگی های مهم آن میتوان به پشتیبانی از فناوری امنیتی Secured-core server، سازگاری با Azure Arc، بهینهسازی های جدید در TLS 1.3، و پشتیبانی بهبود یافته از کانتینرهای Windows اشاره کرد. همچنین عملکرد بهتر در زمینهی مجازی سازی و مدیریت شبکه از مزایای این نسخه است.
Windows Server 2019
نسخهای قدرتمند که در سال 2018 عرضه شد و بیشتر برای ارتقای امنیت و مدیریت محیط های ترکیبی طراحی شده است. این نسخه شامل ویژگی هایی نظیر Windows Defender ATP، پشتیبانی از Kubernetes، بهبود در عملکرد Hyper-V، و کنترل های جدید در Active Directory است. همچنین پشتیبانی کامل از IPv6 و امکاناتی برای مهاجرت ساده تر به فضای ابری نیز ارائه میدهد.
Windows Server 2016
این نسخه با معرفی نوآوری هایی مانند Windows Server Containers و Nano Server در سال 2016 منتشر شد. از دیگر ویژگی های آن میتوان به Shielded Virtual Machines برای امنیت بیشتر ماشینهای مجازی، بهبود در Storage Spaces Direct، و ارتقای نقش های مدیریتی سرور اشاره کرد. این نسخه نقطهی عطفی در گذر ویندوز سرور به سمت مجازی سازی و خودکار سازی سرور بود.
Windows Server 2012 R2
در سال 2013 عرضه شد و با تمرکز بر بهبود عملکرد در مراکز داده و مدیریت شبکهها، تغییرات مهمی به همراه داشت. ویژگیهایی نظیر Dynamic Access Control برای امنیت فایلها، ارتقاء Hyper-V، امکان استفاده بهتر از Storage Pools، و سیستم مدیریت مرکزی فایل و پرینت از جمله امکانات آن است. همچنین این نسخه شروعی برای یکپارچهسازی گستردهتر با سرویسهای ابری مایکروسافت بود.
Windows Server 2008 R2
نسخهای که در سال 2009 ارائه شد و به دلیل پایداری بالا، هنوز هم در برخی محیطهای سازمانی دیده میشود. این نسخه از Windows PowerShell 2.0 برای خودکارسازی وظایف مدیریتی پشتیبانی میکند، و همچنین امکاناتی مانند Active Directory Administrative Center، BitLocker برای رمزگذاری، و DirectAccess برای اتصال امن از راه دور را ارائه میدهد.
مزایای استفاده از ویندوز سرور چیست؟
استفاده از سیستمعامل ویندوز سرور برای شرکت ها، سازمان ها و حتی کسب و کارهای متوسط، مزایای فراوانی را به همراه دارد. این سیستم عامل با فراهم کردن زیر ساختی قابل اعتماد، امن و مدیریت پذیر، نقش مهمی در بهینه سازی عملکرد و امنیت شبکه های سازمانی ایفا میکند. در ادامه، مهم ترین مزایای استفاده از Windows Server را بررسی کردهایم:
مدیریت مرکزی
ویندوز سرور امکان مدیریت متمرکز و ساختار یافتهی منابع شبکه را فراهم میکند. با ابزارهایی مانند Active Directory، مدیران شبکه به راحتی کاربران، گروهها، سطح دسترسی، سیاستهای امنیتی و منابع اشتراکی مانند فایل ها و پرینتر ها را از یک نقطه مرکزی کنترل می کنند. این قابلیت باعث کاهش خطاهای انسانی، افزایش سرعت مدیریت و اجرای دقیق تر سیاست های سازمانی میشود.
امنیت پیشرفته و قابل اطمینان
ویندوز سرور از نظر امنیتی بسیار قدرتمند طراحی شده است. امکاناتی مانند Windows Defender برای مقابله با بدافزارها، BitLocker برای رمزگذاری اطلاعات، Windows Firewall برای کنترل ترافیک شبکه، و ویژگیهایی مانند Group Policy و امکانات امنیتی Active Directory به سازمانها کمک میکنند تا سطح بالایی از حفاظت اطلاعات و کنترل دسترسی را پیادهسازی کنند. همچنین، بهروزرسانیهای امنیتی مداوم از سوی مایکروسافت موجب ایمنی بیشتر شبکهها میشود.
توانمندی در مجازیسازی
یکی از مهم ترین مزایای ویندوز سرور، پشتیبانی قوی از مجازی سازی از طریق Hyper-V است. این امکان به سازمان ها اجازه می دهد تا چندین ماشین مجازی را روی یک سرور فیزیکی ایجاد کرده و منابع سخت افزاری را به شکل بهینه و مقرون به صرفه مورد استفاده قرار می دهند. مجازی سازی همچنین پشتیبانگیری، بازیابی اطلاعات و جابجایی سریع سرویس ها را تسهیل میکند.
ارائه خدمات فایل و چاپ پیشرفته
ویندوز سرور امکانات پیشرفتهای برای اشتراکگذاری فایلها و مدیریت چاپگر ها در اختیار شما قرار میدهد. میتوانید یک فضای ذخیره سازی مرکزی راه اندازی کرده و دسترسی کاربران به فایلها و پوشه ها را بهصورت دقیق و طبقه بندی شده تنظیم نمایید. همچنین قابلیت مدیریت چاپگرها و ارائه خدمات چاپ از راه دور، از مزایای مهم این سیستمعامل در محیطهای سازمانی است.
پشتیبانی از سرویسها و نرمافزارهای تخصصی
این سیستم عامل از مجموعه ای گسترده از سرویسها و برنامههای تخصصی پشتیبانی میکند که نقش کلیدی در عملیات روزمره سازمانها دارند. برای مثال میتوان به پشتیبانی از SQL Server برای مدیریت پایگاههای داده، Exchange Server برای ایمیل سازمانی، SharePoint Server برای همکاری گروهی، و سرویسهای احراز هویت و کنترل دسترسی با Active Directory اشاره کرد. این قابلیت ها باعث میشوند ویندوز سرور به هستهی اصلی بسیاری از شبکههای سازمانی تبدیل شود.
رابط کاربری آشنا و سهولت در کاربری
برای کاربرانی که قبلاً با سیستمعامل ویندوز کار کردهاند، استفاده از ویندوز سرور بسیار ساده و آشناست. محیط کاربری گرافیکی، ساختار منوها و ابزارهای مدیریتی شباهت زیادی به نسخههای کلاینتی ویندوز دارد. همین موضوع موجب میشود کار با این سیستمعامل بدون نیاز به آموزش طولانی یا پیچیدگی خاص، برای تیم های فناوری اطلاعات قابل درک و اجرا باشد.
حداقل سیستم موردنیاز برای نصب ویندوز سرور
برای نصب ویندوز سرور، باید از سخت افزاری استفاده شود که توان اجرای این سیستمعامل را داشته باشد. هرچند مشخصات دقیق بسته به نسخه موردنظر متفاوت است، اما در ادامه حداقل مشخصات موردنیاز برای نصب Windows Server 2019 را بررسی میکنیم. توجه داشته باشید که استفاده از سخت افزار بالاتر از حداقل، کارایی و پایداری سیستم را افزایش میدهد.
پردازنده (CPU)
برای اجرای ویندوز سرور ۲۰۱۹، نیاز به یک پردازنده ۶۴ بیتی با فرکانس حداقل ۱.۴ گیگاهرتز وجود دارد. البته برای عملکرد بهتر، از پردازندهای با سرعت ۲ گیگاهرتز یا بیشتر استفاده کنید. همچنین، پردازنده باید از مجموعه دستورالعملهای SSE2 و معماری سازگار با NX و DEP پشتیبانی کند.
حافظه رم (RAM)
حداقل حافظه مورد نیاز برای نصب این نسخه از ویندوز سرور ۲ گیگابایت رم است. با این حال، در محیطهای عملیاتی یا برای استفاده از قابلیتهایی مانند سرویس های شبکه، Active Directory یا مجازی سازی، استفاده از ۴ گیگابایت یا بیشتر ضروری است.
فضای ذخیرهسازی (Hard Drive)
برای نصب سیستم عامل، حداقل ۳۲ گیگابایت فضای خالی روی دیسک سخت لازم است. توجه داشته باشید که در صورت فعال بودن قابلیت های خاص مانند Windows Update یا نقش های سروری، فضای مورد نیاز بیشتر خواهد بود. همچنین، نصب برنامههای اضافی و ذخیره دادههای سازمانی فضای بیشتری طلب میکند.
کارت گرافیک و نمایشگر
کارت گرافیکی که از رزولوشن 800×600 یا بالاتر پشتیبانی کند ضروری است. همچنین برای پشتیبانی کامل از رابط گرافیکی، کارت گرافیک باید سازگار با DirectX 9 یا بالاتر بوده و دارای درایور WDDM باشد.
سایر پیشنیازها
دسترسی به اینترنت برای دریافت بهروزرسانیها، درایورها و نرمافزارهای مورد نیاز بسیار مفید است.
رسانه نصب
بسته به روش نصب، نیاز به یک درایو نوری (CD/DVD) یا پورت USB برای نصب از روی فلش مموری خواهید داشت. در صورتی که نصب از طریق شبکه انجام شود، این موارد ضروری نیستند.
در پایان باید توجه داشت که این مشخصات، صرفاً حداقلهای موردنیاز برای نصب سیستمعامل هستند. برای بهرهبرداری حرفهای و اجرای نقشهای سروری مانند Hyper-V، Remote Desktop Services یا SQL Server، به منابع سخت افزاری قوی تری نیاز خواهید داشت. همچنین، بررسی مستندات رسمی مایکروسافت برای نسخه خاص ویندوز سرور انتخابی شما، قبل از نصب، بسیار توصیه میشود.
راهنمای انتخاب و خرید Windows Server
انتخاب و خرید ویندوز سرور نیازمند دقت و بررسی دقیق نیازهای سازمان یا شرکت شما است. در ادامه مراحل مهمی که باید در این مسیر طی کنید را شرح میدهیم تا بهترین گزینه متناسب با شرایط خود را انتخاب کنید.
شناخت دقیق نیازها
اولین قدم، تحلیل و شناسایی نیازهای واقعی سازمان یا شبکه شماست. باید مشخص کنید ویندوز سرور قرار است چه وظایفی را بر عهده بگیرد؛ برای مثال مدیریت کاربران و دسترسی ها، ارائه خدمات فایل و پرینت، راهاندازی سرویسهای وب، پیادهسازی مجازیسازی یا افزایش امنیت اطلاعات. درک صحیح این نیازها باعث میشود بتوانید نسخه و ویژگی های مناسب سیستم عامل را هدف قرار دهید و از خرید محصولی که بخش عمده ای از قابلیتهای آن بلااستفاده باقی میماند یا بالعکس، کمبود امکانات دارد، جلوگیری کنید.
بررسی نسخههای مختلف ویندوز سرور
مایکروسافت چندین نسخه از ویندوز سرور را با قابلیتها و ویژگیهای متفاوت عرضه میکند. آشنایی کامل با امکانات هر نسخه مانند Windows Server 2019، Windows Server 2016 و Windows Server 2012 به شما کمک میکند تا بهترین گزینه را با توجه به بودجه و نیازهای فنی خود انتخاب نمایید. برخی نسخه ها امکانات پیشرفتهتری مانند مجازیسازی قدرتمندتر، امنیت بالاتر و قابلیت های مدیریتی بهتر ارائه میدهند که برای برخی سازمانها حیاتی است.
بررسی محدودیتها و شرایط مجوزدهی
هر نسخه ویندوز سرور دارای شرایط و محدودیتهای خاصی در زمینه تعداد کاربران همزمان، تعداد سرورهای قابل پشتیبانی و سرویسهای ارائه شده است. بررسی دقیق قوانین مجوزدهی (License) بسیار مهم است، زیرا استفاده غیر قانونی یا غیرمجاز مشکلات حقوقی و مالی به همراه دارد. مطمئن شوید نسخهای که انتخاب میکنید مجوز لازم برای تعداد کاربران و تجهیزات شبکه شما را پوشش میدهد.
مطالعه مستندات رسمی و فنی
قبل از تصمیم نهایی، مستندات رسمی مایکروسافت درباره نسخه ویندوز سرور مورد نظر خود را مطالعه کنید. این مستندات شامل جزئیات فنی، نحوه نصب، پیکربندی، مدیریت و بهروزرسانی سیستم عامل هستند و به شما در برنامهریزی بهتر و پیش بینی مشکلات احتمالی کمک می کنند.
انتخاب روش و منبع خرید معتبر
ویندوز سرور را به صورت مستقیم از مایکروسافت یا از طریق نمایندگان و فروشندگان مجاز و معتبر تهیه کنید. حتماً توجه داشته باشید که محصول خریداری شده دارای مجوز قانونی و اصلی باشد تا امنیت و پشتیبانی لازم برای شما فراهم گردد و در آینده به مشکل برخورد نکنید. همچنین برخی نمایندگان، خدمات نصب و راهاندازی نیز ارائه می دهند که کار شما را سادهتر می کند.
نصب و راهاندازی ویندوز سرور
پس از خرید، باید ویندوز سرور را روی سرور فیزیکی یا ماشینهای مجازی نصب کنید. برای این مرحله، استفاده از راهنماها و مستندات رسمی نصب و پیکربندی ضروری است تا مراحل به درستی و بدون خطا طی شود. نصب صحیح، پایهای ترین گام برای بهره برداری مؤثر و پایدار از سیستم عامل خواهد بود.
آیا ویندوز سرور یک سیستمعامل است؟
بله، ویندوز سرور یک سیستم عامل کامل است که توسط مایکروسافت به طور ویژه برای استفاده در سرورها و محیطهای شبکهای توسعه یافته است. این سیستم عامل امکانات گستردهای را برای مدیریت منابع شبکه، ارائه خدمات مختلف مانند فایل و پرینت، مجازیسازی، امنیت و ذخیرهسازی دادهها فراهم میکند. نسخههای مختلف ویندوز سرور برای پاسخگویی به نیاز های متنوع سازمان ها و شرکت ها عرضه شدهاند و هر کدام ویژگی ها و قابلیتهای مخصوص به خود را دارند که به بهبود کارایی و امنیت محیطهای سروری کمک میکنند.
بیشتر بخوانید